Lokum, en bilinen adıyla Türk Lokumu yumuşaktır ve bir fincan Türk kahvesinin yanına çok yakışır... Peki bu nefis tatlı nereden geliyor?
Lokum nedir?
Lokum nişasta ve şekerle yapılan bir şekerlemedir. Arzu edilen tada göre kuruyemiş de eklenebilir ancak lokumların en bilineni muhtemelen gülsuyu aromalı olanıdır.
Tarife AtlaKökeni
Lokumun bugün bildiğimiz şekliyle icadı, 1777’de Anadolu’dan İstanbul’a gelen Bekir Efendi’ye atfedilir. Eminönü semtindeki Hacı Bekir şekerlemecisi torunları tarafından işletilmeye devam etmektedir. Dünyanın en eski 100 şirketinden biri olarak kabul edilir.
Bekir Efendi İstanbul’a gitmeden önce, kaynaklar 14. ve 15. yüzyıllarda lokum üretildiğini, fakat yapımında şeker yerine bal ve pekmez ve nişasta yerine un kullanıldığını belirtir. (1). Lokumun daha öncesinde Sasani İmparatorluğu’nda (224–651) yapıldığını gösteren kaynaklar da vardır. (2)
18. yüzyılda şekerin popülaritesinin artmasıyla birlikte lokum tarifi bir sır olarak kaldı, bu da Avrupalıların jelatin kullanmasına ve başarısız olmalarına neden oldu. Doğru bir lokum tarifi bulan ilk yabancı, 1838’de kendi tarifini yayınlayan Yunanistan Kralı I. Otto’nun baş şekerlemecisi Friedrich Unger’dir (3).
Etimoloji
Lokum, bilinen modern formuyla var olmadan önce Osmanlı’da boğazı rahatlatan, tatlı, yumuşak bir lezzeti olan “rahatü’l-hulkum” olarak biliniyordu.
Bu kelime, konuşma dilinde “rahat-lokum”, ardından “latilokum” olarak değişti ve her konuşmanın doğasında olduğu gibi, “lokum” olarak kısaltıldı. Kelimenin kendisi daha önce küçük hamur işleri için kullanılıyordu ve küçük parça anlamına gelen “lokma” kelimesinden geliyordu. (3)
Lokum, Fransa ve Balkanlar’da “lokoum”, Yunanistan ve Güney Kıbrıs’ta ise “lokumania” olarak adlandırılsa da, 19. yüzyılda İngiliz gezginler tarafından Avrupa’ya götürülen şekerlemenin Türk lokumu adını alması şaşırtıcı değildir. (1).
Tarif
Lokum
Malzemeler
- 600 gr şeker
- 720 ml +120 ml su
- 2 çorba kaşığı krem tartar
- 3 çorba kaşığı nişasta
- Pudra şekeri
- Gül suyu limon suyu, kuruyemişler (isteğe göre)
- Gıda boyası isteğe göre
Talimatlar
- Şekeri 720 ml suda eritin, kaynatın ve tartar kremasını ekleyin. Oluşan köpükleri kağıt havluyla temizleyin. Ayrı bir kapta su ve nişastayı karıştırın. Nişasta karışıma yaklaşık iki yemek kaşığı hazırladığınız şerbetten ekleyin, karıştırın ve tekrar kaynayan şerbete dökün. Bu noktada gül suyu (istediğiniz kadar) ve/veya fındık gibi diğer kuruyemiş ve tatlandırıcıları ekleyip karışım koyulaşana kadar karıştırmaya devam edin. Ocağı kapatın ve isterseniz gıda boyası ekleyin. Geniş bir tabağa bol miktarda pudra şekeri serpin ve karışımı üzerine dökün. Bol miktarda pudra şekeri ile lokumun üstünü örtün ve tamamen soğumaya bırakın. Dilediğiniz şekillerde kesip servis yapın. Afiyet olsun.
Notlar
(1) Ali Batu and Bilal Kırmacı, “Production of Turkish delight (lokum)” in “Food Research International”, volume 42, issue 1, 2009.
(2) Deniz Gürsoy, “Tarihin süzgecinde mutfak kültürümüz”, 2013.
(3) Priscilla Mary Işın, “Sherbet and Spice: The Complete Story of Turkish Sweets and Desserts”, 2013.
