Döner kebap genellikle sokak yemeği olarak servis edilir ve oldukça popülerdir, ancak yakın akrabası İskender kebabı kesinlikle sokak kültürünü yansıtır. Lezzet açısından çok daha zengin olması ve düzgün sıralanmış yaprak dönerleri ile bilinir.
İskender Kebap nedir?
İskender kebabı, tırnak pidesi denilen ince bir ekmek yatağında domates sosuyla servis edilir. Daha sonra üzerine eritilmiş tereyağında gezdirilir ve yanında yoğurtla yenir. Restorana bağlı olarak, sıcaklığı korumak için ısıtılmış metal bir tabakta servis edilebilir.
Tarife AtlaKökeni
Dönerin tarihi, üzerine sarılan dikey sisin tasvirleri dikkate alındığında 17. yüzyıla kadar uzanmaktadır, hatta çok daha eskiye dayandığı da söylenir. İskender kebabın tarihi ise Bursa’ya, 1867 yılına dayanmaktadır. İlk iskenderin “Kayhan Çarşı” da servis edildiği söylenir. İlk yemeği tam olarak kimin yaptığı bilinmemekle birlikte İskenderoğlu ailesi bu unvanı tescil ettirmişlerdir. Aile, bir asrı aşkın süredir Bursa’da kebap işletmeciliği yapmaktadır ve İskender adını ise dedelerinin isminden almıştır. “Kebapçı İskender” restoran zincirinin markasını oluştururken, isim konusunda tartışma yaşandı. Yunanlıların, İskender’in Büyük İskender’e atıfta bulunduğunu iddia etmeleri nedeniyle marka tesciline karşı çıktıkları söyleniyor. Büyük İskender’i bir Yunan kahramanı olarak görüyorlar ve bu nedenle bir Türk yemeğine bir Yunan efsanesinin adının verilmesini istemiyorlar. Aile bu duruma basit bir açıklama yaparak karşılık verdi: Dedelerinin adı İskender’di ve onun anısına yıllardır yemeğe İskender kebabı deniyordu. Yunanlılar sanırız ikna oldular.
Etimoloji
Yemeğin İskender ismi ilk yapan İskender Efendi’den gelir. Kebap kısmı etin pişme şeklini ifade eder: susuz veya sossuz. Bu mutlaka ateşte pişirilmesi gerektiği anlamına gelmez, su ilave edilmeden herhangi bir şekilde hazırlanması gerektiği anlamına gelir. Bazen bu kebap, Türkçe “dönmek” fiilinden gelen döner kelimesiyle “iskender döner” olarak adlandırılır.
Tarif
Bu yemeği sıfırdan yapmak biraz göz korkutucu olsa da ama imkânsız değildir. Hazırlamanın bir pratik yolu ise tırnak pidesine benzer bir pide almak ve taze bulamıyorsanız donmuş dönerlerden satın almaktır.
Döner
Malzemeler
- Döner için
- 1 kg dana eti
- 1 soğan
- 2 çorba kaşığı yoğurt
- 5 çorba kaşığı zeytinyağı
- 1 çay kaşığı tatlı kırmızı biber
- 1 çay kaşığı kekik
- 1 çay kaşığı karabiber
- Sosu için
- 1 çorba kaşığı zeytinyağı
- 1 çorba kaşığı tereyağı
- 200 ml doğranmış domates
- 200 ml sıcak su
- Tuz
- Ek olarak
- Pide ekmeği
- 2 çorba kaşığı + 1 çorba kaşığı tereyağı
- yoğurt
Talimatlar
- Dana etini ince şeritler halinde kesin. Soğanı rendeleyin ve et hariç diğer tüm malzemelerle birlikte bir kaseye ekleyin. Karışımı iyice yoğurun. Eti karışıma ekleyin ve marine edin. Kaseyi örtün ve en az 12 saat dinlendirin. 24 saate kadar dinlenmesine izin vermek, tadı daha da güzelleştirecektir. Eti bir plastik folyoya koyun, yuvarlayın ve en az 2 saat sertleşmesi için dondurucuya koyun. Donan eti buzluktan çıkarın ve ince ince doğrayın. İnce dilimler kesemeyecek kadar yumuşarsa, biraz dondurucuya bekletin ve tekrar kesin. Eti bir tavada yüksek ateşte kızartın.
- Sosu için tereyağı ve zeytinyağını bir tencerede eritin, ezilmiş domatesleri ve suyu ekleyin. Karışımı birkaç dakika kaynatın ve zevkinize göre tuzlayın.
- Pide ekmeğini küçük küpler halinde kesin ve 2 yemek kaşığı tereyağında hafifçe kızartın.
- Oval şekilli bir tabağa kızarmış pideden biraz koyun ve üzerine sosu gezdirin. Üzerine pişen döneri yerleştirin. Kalan 1 yemek kaşığı tereyağını eritin ve tüm yemeğin üzerine ekleyin. Yanına dilediğiniz kadar yoğurt koyun. Afiyet olsun.
Notlar
Birçok restoran İskender kebabı közlenmiş domates ve acı biberle servis eder. Arzu ederseniz bunları da kolaylıkla yemeğinize ekleyebilirsiniz. Kaynakça
(1) Marianna Yerasimos, “500 Yıllık Osmanlı Mutfağı”, 2002
(2) https://iskenderiskenderoglu.com.tr/iskender-kebabin-tarihcesi
