Μουσακας – στρώσεις από μελιτζάνες και κρέας πιο γευστικά από ποτέ

Τί είναι ο Μουσακάς

Ο μουσακάς είναι ένα ψητό με κρέας και μελιτζάνα ως τα κύρια συστατικά. Συνήθως η μελιτζάνα είναι τηγανισμένη και μαγειρεμένη σε σάλτσα ντομάτας. Εκτός της παραδοσιακής έκδοσης με την μελιτζάνα, υπάρχουν πολλές άλλες με διαφορετικά λαχανικά, όπως πατάτες. Το κρέας είναι συνήθως σε μορφή κιμά, αλλά γίνεται με κομμάτια σε σχήμα κύβων.

Η προέλευση

Η προέλευση του μουσακά, όπως τον ξέρουμε σήμερα άρχισε από την σήμερον Τουρκία, από την Οθωμανική κουζίνα του παλατιού, όπου το κύριο συστατικό η μελιτζάνα παρουσιάστηκε από τους Άραβες. Ο αρχαιότερος πρόγονος του πιάτου, αναφέρθηκε σε ένα μεσαιωνικό Αραβικό βιβλίο μαγειρικής “A Baghdad Cookery Book” τον 13ο αιώνα.(1) Το ψητό έγινε δημοφιλές με τους αιώνες, που αναφέρθηκε σε ένα από τα ποιήματα του διάσημου Οθωμανού ποιητή İbrahim Tirsi, στις αρχές του 18ου αιώνα πολλαπλές φορές. (2)\
Το μοντέρνο όνομα του ψητού δόθηκε στο καταφύγιο των μαγείρων (Cooks’ Refuge) από τον Μεχμέτ Καμίλ το 1844, το οποίο μεταφράστηκε και παρουσιάστηκε στο βιβλίο μαγειρικής του Turabi Efendi το “Turkish Cookery Book” το 1862 και στο τέλος βρέθηκε και στον Αγγλόφωνο κόσμο. (2)
Αφότου η κυριαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας έφτασε στο τέλος της, οι Έλληνες ήθελαν να ξεφορτωθούν την Τουρκική επιρροή και “εφηύραν” την Ελληνική έκδοση του πιάτου προσθέτοντας μια πηχτή στρώση λευκής σάλτσας ή με το γνωστό όνομα “μπεσαμέλ”, προσθέτοντας μια δυτική “ιδέα” στο πιάτο.(3) Όμως η προσθήκη της μπεσαμέλ αποδείχθηκε ότι δεν ήταν καινούργια. Ένα βιβλίο μαγειρικής από τον 13ο αιώνα αναφέρει ένα πιάτο με την ονομασία “buraniyya” ή “al-jami’a”, όπου αναφέρει την επικάλυψη με μια πηχτή σάλτσα, που θυμίζει την σημερινή Ελληνική έκδοση του μουσακά. (2)

Ετυμολογία

Η λέξη μουσακάς προστέθηκε στην Αγγλική γλώσσα το 1862 ως “Muzakka” από την Αραβική λέξη مسقعة (musaqqa’a) που μεταφράζεται ως ρευστό φαγητό. Μερικές πηγές ισχυρίζονται ότι σημαίνει “cool”(3), ενώ άλλες υποθέτουν ότι η ρίζα είναι από το Αραβικό ρήμα “saqa’a”, που σημαίνει το να απλώνω επίπεδα. (2)

Μουσακας - στρώσεις από μελιτζάνες και κρέας πιο γευστικά από ποτέ

Καθώς υπάρχουνπολλές εκδοχές του μουσακά στην Τουρκία, αυτή είναι η παραδοσιακή

Συστατικά

• 3 μεγάλες μελιτζάνες
• 1-2 κρεμμύδια
• 3-4 ντομάτες
• 300 γρ κιμά μοσχαριού
• 1 δέσμη μαϊντανού
• Αλάτι, Πιπέρι,Ελαιόλαδο
• Ηλιέλαιο για τηγάνισμα
• 1 κτσ πελτέ ντομάτας
• 120 ml νερό

Οδηγίες

• Αφαιρέστε τονβλαστό και ξεφλουδίστε τις μελιτζάνες. Κόψτε τις μελιτζάνες σε φέτες των 2εκατοστών και πασπαλίστε με αλάτι. Αφήστε τις μελιτζάνες για 5-10 λεπτά μέχρινα “ιδρώσουν” και με ένα κομμάτι χαρτί κουζίνας απορροφήστε τα υγρά.
• Τηγανίστετις φέτες στο ηλιέλαιο μέχρι να πάρουν χρώμα. Απορροφήστε το επιπλέον λάδι.Κόψτε το κρεμμύδι σε μικρά κομμάτια και σοτάρετε σε ένα ξεχωριστό τηγάνι. Ότανμαλακώσει, προσθέστε τον κιμά και τα καρυκεύματα.
• Ξεφλουδίστε και κόψτε τιςντομάτες σε μικρά κομμάτια και προσθέστε στο τηγάνι μόλις ο κιμάς έχειμαγειρευτεί και συνεχίστε το μαγείρεμα για λίγο ακόμα. Σβήστε το μάτι καιπροσθέστε ψιλοκομμένο μαϊντανό.
• Σε ένα ταψί προσθέστε την μισή ποσότητα από τιςμελιτζάνες. Προσθέστε το μισό μείγμα κιμά και από πάνω τις υπόλοιπες μελιτζάνεςπου έχουν μείνει. Στο τέλος συμπληρώστε με το υπόλοιπο μείγμα κιμά. Με λίγονερό διαλύστε τον πελτέ ντομάτας και απλώστε πάνω από τον κιμά. Καλύψτε το ταψίμε αλουμινόχαρτο και ψήστε στο φούρνο για 15-20 λεπτά στους 180 βαθμούςκελσίου.
  

Σημειώνει

Βιβλιογραφία

(1) Muhammad bin al-Hasan bin Muhammad bin al-Karîm, “A Baghdad Cookery Book”, tr, Charles Perry, 2005.
(2) Nawal Nasrallah, “In the Beginning there Was No Musakka,” in “Food, Culture & Society”, 13:4, 595-606, 2010.
(3) Aglaia Kremenzi and Anissa Helou, “What’s in the Name of a Dish? The Words Mean what the People of the Mediterranean Want them to Mean…”, in “Food and Language: Proceedings of the Oxford Symposium on Food and Cooking 2009”, ed. Richard Hosking, 2009.